معرفی شاخص توانمند سازی تجاری شاخصی است که می تواند در اتخاذ یا اصلاح استراتژی های توسعه تجارت خارجی موثر واقع شود. بر این اساس این شاخص معیاریست برای اندازه گیری اینکه اقتصاد ها تا چه اندازه توانسته اند موسسات، سیاست ها و خدمات خویش را برای تسهیل جریان آزاد کانال به مقاصد نهایی توسعه دهند. شاخص توانمند سازی تجاری تمام اقدامات " تسهیل کننده تجارت " را مورد توجه قرار می دهد، بنابر تعریف سازمان جهانی تجارت، ساده سازی و هماهنگ سازی رویه های تجارت بین المللی، تسهیل تجاری نام دارد که شامل فعالیت ها و رویه های جمع آوری، ارائه، انتقال و پردازش داده های مورد نیاز جهت جابجایی کاالها در تجارت بین المللی می شود. بر اساس این شاخص مجموعه عوامل مربوط به تسهیل تجارت در سه گروه اصلی طبقه بندی شده اند. این زیر شاخص ها عبارتند از:
-
دسترسی به بازار
-
مدیریت مرزی
-
زیر ساخت و محیط عملیاتی.
این شاخص ها اولین بار در سال 2118 از سوی مجمع جهانی اقتصاد ارائه شد که از سال 2111 تا 2114 به صورت دوسالانه اعلام می شود. این چهار زیر شاخص اصلی مولفه هایی را در بر می گیرد که ارکان نامیده می شوند. این ارکان تا گزارش سال 2112 نه رکن و شامل موارد زیر بوده اند:
زیر شاخص دسترسی به بازار
رکن اول: دسترسی به بازار های داخلی و خارجی - زیر شاخص ترتیبات اداری در مرزها
رکن دوم: کارایی گمرک
رکن سوم: کارایی روش صادرات و واردات
رکن چهارم: شفافیت ترتیبات اداری در مرزها - زیر شاخص زیرساخت حمل و نقل و ارتباطات
رکن پنجم: قابلیت دسترسی و کیفیت زیرساختهای حمل و نقل
رکن ششم: قابلیت دسترسی و کیفیت خدمات حمل و نقل
رکن هفتم: قابلیت دسترسی و استفاده از فناوری اطالعات و ارتباطات - زیر شاخص محیط عملیاتی
رکن هشتم: محیط قانونی
رکن نهم: امنیت فیزیکی
در گزارش سال 2114 ارکان چهار زیر شاخص های اصلی به هفت رکن زیر تغییر یافته است: دفتر آمار و فرآوری داده ها
زیر شاخص دسترسی به بازار
رکن اول :دسترسی به بازار داخلی
رکن دوم :دسترسی به بازار خارجی - زیر شاخص ترتیبات اداری در مرزها
رکن سوم :کارایی و شفافیت ترتیبات اداری در مرزها - زیر شاخص زیرساخت حمل و نقل و ارتباطات
رکن چهارم :قابلیت دسترسی و کیفیت زیرساختهای حمل و نقل
رکن پنجم :قابلیت دسترسی و کیفیت خدمات حمل و نقل
رکن ششم :قابلیت دسترسی و استفاده از فناوری اطالعات و ارتباطات