امروزه علم بازاريابي از علوم پايه دنياي تجارت محسوب ميشود. بازاريابي گستره عظيمي از استراتژيها و برنامهها را براي رونق دادن به يک کسبوکار و حفظ اين رونق به کار ميگيرد. بازاريابي در واقع اقدام به خلق عقايد مشتريان نسبت به يک محصول و سپس حفظ اين عقايد در ذهن آنان ميکند. اما همواره آنچه که موجب ظهور علوم جديد در دنياي تجارت ميشود تعريف روشهايي است که بتواند نقصانهاي موجود در يک روش را مرتفع کند يا بتواند در محيطي که تعريف ميشود بهرهوري بيشتري داشته باشد.
همين عامل موجب ظهور بازاريابي چريکي شد. يکي از نقصهاي موجود در بازاريابي سنتي پرهزينه بودن آن است بهگونهاي که بسياري از کسبوکارهاي کوچک با وجود تمايل به استفاده از آن، نميتوانند هزينههاي آن را متقبل شوند. همين رويکرد موجب ظهور نوعي بازاريابي براي کسبوکارهاي کوچک شد هرچند که شرکتهاي بزرگ نيز از آن بي بهره نماندهاند.
بازاريابي چريکي که از آن به عنوان بازاريابي بدون هزينه نيز نام برده ميشود نوعي از برنامههاي بازاريابي است که در آن سعي ميشود ترويجاتي بر پايه خلاقيت و برخلاف عرف متداول انجام شود که داراي حداکثر بازده ممکن است. اين بازاريابي همانگونه که از نام آن پيداست مانند چريکها که از حرکات نامتعارف و نامنظمي چون کمين، خرابکاري، حملات و حرکات تعجبآميز استفاده ميکنند، اين بازاريابي نيز از حرکات مشابه در صنعت بازاريابي استفاده ميکند و با ترويجات و حرکات خود مخاطبان را متعجب و به خود جذب ميکنند. در واقع اين نوع بازاريابي با هزينهاي که براي ترويج و تبليغ ميکند حداکثر توجه و احساسات مشتري را در مقايسه با بازاريابي سنتي بر ميانگيزد و باعث ميشود تا تبليغات عميقا به ياد مشتريان بماند.
اين بازاريابي 70 درصد هزينههاي خود را صرف تبليغات و 30 درصد را خرج ساير آميختههاي بازار ميکند.
براي روشنتر شدن موضوع بهتر است به برخي از خلاقيتهاي موجود در تبليغات بازاريابي چريکي پرداخته شود. يکي از شرکتهاي خدماتي تناسباندام براي تبليغات خود صندلي را در ايستگاههاي اتوبوس طراحي کرده است که هنگامي که افراد روي صندلي مينشينند وزن آنها و اضافه وزنشان را به آنها نشان ميدهد، سپس اين شرکت خدماتي را به عنوان راهحلي براي تناسب اندام به آنها نشان ميدهد. شرکت نيکون در يک کمپين تبليغات چريکي خود تعداد زيادي فلاش در برخي از مکانها نصب کرده است که هنگام عبور افراد از اين مکانها تصوير خبرنگاراني را نشان ميدهد که با دوربين و فلاشهايشان از اين افراد عکسبرداري ميکنند و دوربين نيکون را معرفي ميکند. مثال ديگري نيز مربوط به يک شرکت فروش محصول چسب است که اين شرکت سکههاي طلا را به وسيله چسبهاي محکم خود به اطراف ميچسباندند و هنگامي که افراد با اين سکهها مواجه ميشدند و قصد داشتند آنها را بردارند، اما نميتوانستند آن را از محل جدا کنند، تبليغات همراه اين سکهها را مشاهده ميکردند که چسب آنها را تبليغ ميکرد. يک شرکت خيريه تعداد زيادي کيف پول را روي زمين ريختند و هنگامي که افراد اين کيفها را برميداشتند در درون آنها با تبليغي مواجه ميشدند که حاوي اين پيام بود که خود را از جهنم نجات دهيد و به اين روش براي موسسه خيريه تبليغ ميکرد. به اين طريق بازاريابي چريکي ترويجاتي هوشمندانهتر با حداقل هزينه و حداکثر اثر بر مشتري را ارائه ميدهد.
برخي اصولي که بازاريابي چريکي را متمايز ميکند پايهگذاري آن بر روانشناختي افراد و طريقه تفکر، واکنش آنها، تاکيد بر منافع به جاي فروش، تمرکز بيشتر بر مخاطبان هدف در مقابل بازاريابي انبوه و استفاده بيشتر از تکنولوژيها در بازاريابي است. لوينسون کسي که براي اولين بار به تعريف بازاريابي چريکي پرداخت و مراحل اجراي آن را در چند مرحله به این ترتیب بيان ميدارد: ابتدا بازار را تحت نظر بگيريد و بازار، محصول، خدمت، گزينههاي رسانهاي، رقابت، مشتريان، تکنولوژي، مزيتهاي قابل دستيابي ترکيب شدن با شرکاي بالقوه بازاريابي را جستوجو کنيد و با همفکري مشتريان، ليستي از مزيتهاي خود را شناسايي کنيد و به اين طريق مزيت رقابتي خود را شناسايي کنيد. سپس روشهاي حمله خود را با زمان دقيق و مجريان آن بر اساس مزيتهاي رقابتي خود و به شيوههاي خلاقانه مشخص کنيد و به اين طريق برنامه بازاريابي خود را بر اساس استراتژيهاي خلاقانه با زمانبندي دقيق تنظيم کنيد.
پس از اين مرحله اصلاحات و تنظيماتي را با شرکاي بازاريابي و کسبوکارها اعمال کنيد. اين شرکا ميتوانند به تجارت از طريق افزايش عرضه بازار و تقسيم هزينههاي بازاريابي کمک کنند. در مرحله بعد ميتوانيد با برنامههاي تنظيم شده به بازار هجوم ببريد و تا حصول نتايج مورد نظرتان از اجرا، حمايت لازم را به دست آورید. حمله را در زمانهاي مشخص ارزيابي کنيد و روشهايي که کارآيي لازم را ندارد حذف کنيد و آنها را با روشهاي خلاقانه جديدي جايگزين کنيد به گونهاي که روشها بتوانند با هزينه حداقلي، حداکثر کارآيي را به دست آورند. همچنین به اين طريق همواره در پي بهبود هجوم در همه زمينهها از جمله پيامها، نوع رسانهها، حربهها و بودجه باشيد.حالا ميتوانيد اسلحههاي بازاريابي چريکي را به دست بگيريد و در جهت کسبوکار کوچک خود مبارزه کنيد.